Paca serca powoduje wypełnianie się tętnic krwią. Można to wyczuć przykładając opuszki palców w określonych miejscach ciała. Odczuwalne wypełnianie się tętnic krwią nazywamy tętnem. Pacjenci którzy odczuwają kołatanie serca (mocne, nieregularne, szybkie lub wolne bicie serca) lub ci, u których lekarz podejrzewa zaburzenia rytmu serca, powinni prowadzić “dzienniczek samokontroli tętna”. Może on być niezwykle pomocny w diagnostyce pewnych zaburzeń pracy układu krążenia – zwłaszcza jeśli mają one charakter napadowy i nawracają rzadko.
Pomiar (samokontrola) tętna jest umiejętnością, której opanowanie wymaga cierpliwości i wprawy. Na początku warto poprosić osobę zaznajomioną z pomiarem tętna, aby pokazała na czym to polega. Tętno jest dobrze wyczuwalne np. na szyi przy bocznej krawędzi krtani czy na wewnętrznej stronie nadgarstka po stronie kciuka (rys.). Należy nabrać wprawy i pewności siebie w znajdywaniu miejsca, gdzie dobrze czuć tętno poprzez częste powtarzanie tej czynności. Tętno należy badać złożonymi razem palcami wskazującym i środkowym, nigdy kciukiem. Tętno będzie dobrze wyczuwalne jeśli tętnicę, którą badamy uciśniemy z wyczuciem – ani zbyt mocno, ani zbyt słabo. Ilość uderzeń liczymy przez 15 sekund – niezbędny jest do tego zegarek z sekundnikiem. Policzoną wartość mnożymy razy 4, aby uzyskać tętno na minutę. Na przykład, jeśli zmierzyliśmy 20 uderzeń i pomnożymy razy 4, oznacza to, że tętno na minutę wynosi 80. W dzienniczku powinny znajdować się następujące informacje: